Właściwości warzyw i owoców

Wpływ warzyw i owoców na zdrowie ludzkie, ich zastosowanie do leczenia różnych chorób był przedmiotem dyskusji przez setki, jeśli nie tysiące lat. Dziś powszechnie uznaje się ich dobroczynny wpływ uzupełniający, no i oczywiście — źródło witamin, minerałów i innych cennych składników odżywczych.

To trzeci tego rodzaju tekst po artykule na temat leczniczych właściwości ziół i kwiatów oraz poście o leczniczych właściwościach kamieni i minerałów.

Agrest

(łac. Grosularia)

Zwany winogronem północy, jest niskokalorycznym, dość dobrym źródłem witamin. Dawniej uważano, że sok z agrestu leczy stany zapalne i malarię. Obecnie świeżo wyciśniętego soku z agrestu, zmieszanego z wodą, używa się do płukania gardła i dziąseł przy owrzodzeniach i stanach zapalnych. Przynosi on ulgę także przy anginie.

Obecnie kwiaty, owoce, liście i korzenie agrestu są stosowane w lecznictwie w zaburzeniach żołądkowych i biegunkach oraz przy leczeniu chorób płuc.

Bób

(łac. Vicia faba)

Jest rośliną uprawną, jednoroczną, odporną na niską temperaturę, lecz lubiącą wodę. Zalecany jest przy czerwonce oraz innych schorzeniach jelitowych. Jest doskonałym środkiem przeciw mdłościom. Działa leczniczo przy kaszlu.

Mąka z nasion bobu jest stosowana przy stanach zapalnych, czyrakach i katarakcie. Bób odkwasza organizm, co zapewnia mu równowagę kwasowo-zasadową. Wodę w której gotowano nasiona bobu uważa się za skuteczny środek przeciwbiegunkowy. Zewnętrznie można ją stosować do przemywać i okładów na zropiałe rany i owrzodzenia.

Burak czerwony

(łac. Beta vulgaris)

Bylina lub roślina jednoroczna. Zawiera betainę polepszającą przyswajanie białek z pokarmów. Więcej składników mineralnych zawierają liście, nie korzenie. Działanie przeciw zgadze oraz uspokajające. Polecany kobietom cierpiącym na obfite miesiączki i chorym na nowotwory.

Świeżo utarty burak jest dobrym lekiem na owrzodzenia, a kiszony jako doskonały środek przeciw szkorbutowi.

Cebula

(łac. Allium cepa)

Pieczona cebula (oraz miazga cebulowa) stanowi dobry środek zmiękczający i gojący, stosowany zewnętrznie na czyraki i inne ropne stany skóry. Świeży sok z cebuli zalecany jest do leczenia schorzeń górnych dróg oddechowych, anginy, grypy i kataru.

Czereśnia

(łac. Cerasusu avium)

Są to silnie rosnące, długowieczne drzewa o rozłożystej koronie, masywnym pniu i konarach. Gałązki pokrywają ciemnozielone, z wierzchu błyszczące, zaostrzone na końcach liście. Jedzenie czereśni normalizuje trawienie, pobudza pracę trzustki.

Zmiażdżone czereśnie to domowy lek na migrenę. Olejek uzyskany z wyciśnięcia pestek czereśni działa rozkurczowo na bóle brzucha i reumatyczne. Żywica wypływająca często z pękniętej kory to lek na stany zapalne górnych dróg oddechowych. Odwary z kory to lek przeciw robakom.

Czosnek pospolity

(łac. Allium sativum)

Ważnym składnikiem czosnku jest olejek, w którego skład wchodzi między innymi bezwonna substancja, zawierająca siarkę. Wykazuje ona silne działanie bakteriostatyczne i bakteriobójcze, zbliżone do antybiotyków.

Czosnek pobudza trawienie, ma działanie przeciwmiażdżycowe, przeciwdrobnoustrojowe, zółciopędne i odkwaszające, obniża także ciśnienie krwi. Po bezpośrednim doustny podaniu, czosnek oraz jego przetwory działają bakteriobójczo na bakterie jamy ustnej. Niestety — zarówno na chorobotwórcze, jak i zwykłe, co oznacza, że zbyt duże spożycie czosnku może sprzyjać ograniczeniu wchłaniania tych mikroelementów, które normalnie wchłaniane są już na języku.

Czosnek zwiększa także odporność organizmu, ułatwia opanowanie infekcji. Stosowany zewnętrznie, działa przeciwbakteryjnie.

Dynia zwyczajna

(łac. Cucurbita pepo)

Surowcem leczniczym są nasiona i miąższ owoców. Z nasion przygotowuje się miazgę, odwar lub emulsję, a z owoców proszek. Preparaty te stosuje się przeciwko tasiemcom, owsikom, glistom ludzkim, a także u chorych na serce, wątrobę, nerki, owrzodzenia żołądka i dwunastnicy, u kobiet ciężarnych i karmiących (jako środek przeciwwymiotny).

Nasiona dyni wchodzą w skład leków zalecanych w schorzeniach nerek i pęcherza. Surowa lub gotowana dynia to dobry środek na uporczywe zaparcia, schorzenia wątroby i nerek, stosowany również przy chorobach krążenia z obrzękami. Świeży sok z dyni to środek moczopędny i ułatwiający zasypianie. Odwar z kwiatów stosowany jest do przyspieszania gojenia ran.

Grejpfrut

(łac. Citrus paradisi)

Inaczej zwany „owocem raju”. Są to białe, czerwone lub różowe owoce, niezwykle soczyste i bogate. Działają wygładzająco na skórę.

Grusza pospolita

(łac. Pyrus communis)

Zawarte w gruszce sole potasu i taniny rozpuszczają kwas moczowy w ludzkim organizmie, co jest ważne dla chorych na reumatyzm, dnę i artretyzm. Sok gruszkowy oczyszcza krew, odwadnia nerki i wspomaga funkcjonowanie gruczołów wewnętrznych i jelit.

Owoce normalizują ciśnienie tętnicze oraz są łatwym i dobrym źródłem energii polecanym przy cukrzycy. Można jest stosować przy leczeniu dietetycznym jako środek profilaktyczny i leczniczy, uszczelniający naczynia włosowate.

Jabłoń domowa

(łac. Malus domestica)

Drzewo miododajne. Kwitnie w maju i na początku czerwca, owocuje w sierpniu i wrześniu. Dzięki dużej zawartości pektyn możliwe jest ich przechowywanie przez wydłużony w stosunku do innych owoców okres czasu.

Zalecane przy niedokrwistości, awitaminozach, schorzeniach przewodu pokarmowego, bezsenności, wyczerpaniu fizycznym i umysłowym, nadciśnieniu w trakcie ciąży oraz w okresie rekonwalescencji w ciężkich chorobach.

Jeżyna fałdowana

(łac. Rubus plicatus)

Liście używa się do przyrządzenia herbatek ziołowych działających ściągająco, przeciwbiegunkowo, przy nieżytach żołądka, chronicznym podrażnieniu wyrostka robaczkowego, cukrzycy, bezsenności i schorzeniach dróg oddechowych.

Zewnętrznie liście stosuje się na owrzodzenia, rany oraz w wywarach do płukania gardła. Grecy zalecali rzucie liści jeżyny w celu wzmocnienia dziąseł. Zebrane owoce po wysuszeniu mają czarną barwę, kwaskowaty smak i stosuje się je w dietach. Sok działa przeciwgorączkowo.

Ogórek siewny

(łac. Cucumis sativus)

Zwiększa ilość wytwarzanej żółci, stymulując czynności enzymów trawiennych. Sok ogórkowy od czasów starożytnych był stosowany do przemywania twarzy oraz jako lek na podrażnienia skóry, oparzenia słoneczne i piegi.

Jest dobrym środkiem moczopędnym, zapobiega zaparciom, łagodzi uporczywy kaszel. działa uspokajająco i przeciwzapalnie, ułatwia usuwanie z organizmu kwasu moczowego. Łagodzi bóle stawowe przy zmianach pogody, jest dobrym lekiem na stany zapalne zębów i dziąseł.

Pietruszka zwyczajna

(łac. Petroselinum crispum)

Stosowana jest jako środek antyseptyczny i moczopędny, pomocny w stanach zapalnych nerek i pęcherza moczowego, przy braku apetytu, wzdęciach oraz bólach brzucha. Natka pietruszki usuwa nadmiar wody i toksyn z organizmu, regeneruje włoskowate naczynia krwionośne, działa uspokajająco, łagodzi nadmierną fermentację w żołądku i jelitach oraz pomaga w zwalczaniu pasożytów jelitowych.

Pigwa pospolita

(łac. Cydonia vulgaris)

Pochodzi z gór Kaukazu. To jedno z najstarszych drzew owocowych, uprawianym od kilku tysięcy lat w krajach śródziemnomorskich, na Bliskich Wschodzie i w Azji Środkowej. Kiedyś podawana była w zaburzeniach trawienia lub dla pobudzenia apetytu.

Dziś stosuje się ją przy nadciśnieniu i miażdżycy. Napar z nasion stosowany jest przy zaburzeniach trawienia i do płukania gardła przy kaszlu i zapaleniu oskrzeli. Napar z kory, liści lub młodych gałązek pigwy hamuje biegunki.

Pomidor

(łac. Lycoperisicon esculentum)

Zwany jabłkiem miłości. Owoce i sok z nich polecane są chorym z zaburzeniami przemiany materii, przy otyłości, schorzeniach sercowo-naczyniowych i żołądkowo-jelitowych. Spożywanie owoców obniża poziom cholesterolu we krwi, a sok pomidorowy hamuje rozwój drobnoustrojów.

Pomidor u niektórych osób może być źródłem alergii objawiającej się wysypką i owrzodzeniami jamy ustnej.

Por

(łac. Alium porrum)

To bardzo popularna, dwuletnia roślina warzywna. W pierwszym roku uprawy wytwarza długie, płaskie liście zebrane w niewielką cebulę. Łodyga pora jest krótka i tworzy tzw. „piętkę”, zwieńczoną od spodu drobnymi korzonkami. Pory działają moczopędnie, oczyszczają organizm z toksyn.

Wywar z porów pomaga w odbudowie flory bakteryjnej jelit i oraz odbudowuje gospodarkę mineralną organizmu, zachwianą w wyniku przebycia długotrwałych chorób. Okłady lub papka z porów, stosowane zewnętrznie działają bakteriobójczo i stosowane są przy skaleczeniach, ranach, oparzeniach i stanach zapalnych skóry.

Porzeczka czarna

(łac. Ribes nigrum)

Owoce czarnej porzeczki są wykorzystywane do przyrządzania napojów orzeźwiających i gaszących pragnienie, podawanych zwłaszcza osobom o podwyższonej temperaturze ciała. Ograniczają też rozwój bakterii i wirusów w organizmie. Mają działanie wzmacniające, moczopędne, przeciwgnilne i przeciwbiegunkowe. Ich spożywanie reguluje ciśnienie krwi.

Rzeżucha ogrodowa

(łac. Lepidum sativum)

Znana także pod nazwą pieprzycy siewnej. Dobrze oczyszcza krew i usuwa substancje toksyczne z organizmu. Wzmacnia apetyt, ułatwia trawienie, pobudza krążenie krwi. Reguluje właściwy poziom cukru w organizmie. Ma także działanie moczopędne, wykrztuśne i przeciwzapalne.

Stosowana zewnętrznie, w formie okładów, łagodzi infekcje skórne. Napar z rzeżuchy działa łagodząco na ból zęba i krwawienie z dziąseł. W medycynie ludowej, sok z rzeżuchy stosowano do usuwania piegów, wyprysków oraz wzmacniano nim włosy.

Seler zwyczajny

(łac. Apium graveolens)

Jego korzenie wchodzą w skład mieszanek moczopędnych. Jest on polecany jako środek przeciwbólowy, odtruwający oraz pobudzający apetyt. Sok z selera wykorzystywany jest w chorobach nerek, skóry, przy pokrzywce i w zaburzeniach trawienia.

Wywar z liści selera używany jest na trudno gojące się rany, owrzodzenia i odmrożenia. Francuzi uważają, że każdy napój miłosny musi zawierać sok z selera.

Słonecznik zwyczajny

(łac. Helianthus annuus)

Odwar z języczkowatych kwiatów słonecznika jest stosowany przy żółtaczce, schorzeniach serca, biegunce, reumatyzmie i jako środek moczopędny.

Kwiaty są stosowane także przy nieżycie górnych dróg oddechowych i stanach grypowych. Olej słonecznikowy stosują czasem weterynarze jako środek przeczyszczający dla zwierząt.

Szczaw zwyczajny

(łac. Rumex acetosa)

Polecany szczególnie wiosną jako środek przeciw szkorbutowi, a cały rok jako składnik dietetyczny. Zalecany także przy niedokrwistości, schorzeniach sercowo-naczyniowych, krwotokach i jako środek przeciwgnilny. Rozdrobnione korzenie szczawiu stosowane są przy niektórych schorzeniach skórnych.

Nadmierne spożywanie szczawiu może doprowadzić do zaburzenia gospodarki mineralnej organizmu i w konsekwencji do choroby nerek. Spożywanie szczawiu w dowolnej postaci nie jest zalecane przy chorobach żołądka, dwunastnicy i jelit.

Truskawka

(łac. Fragaria ×ananassa Duchesne)

Bylina z rodziny poziomek. Medycyna ludowa polecała je jako środek przeczyszczający układ pokarmowy. Uważano także, że truskawki usuwają kamienie nerkowe, wzmacniają wątrobę, a także mają właściwości przeciwbakteryjne i przeciwreumatyczne.

Medycyna ludowa przypisuje im bardzo szerokie działanie, zachęcając do ich spożywania przy artretyzmie, schorzeniach reumatycznych, kamieniach nerkowych, anemii, chorobach pęcherza, wątroby i stanach gorączkowych. Truskawki zawierają antybiotyk roślinny, który chroni same owoce (podatne na zakażenia wirusowe) oraz jednocześnie zabija zarazki np. tyfusu.

Zawarty jest on jednakże tylko w bardzo świeżych owocach. W truskawkach występuje substancja blisko spokrewniona w działaniu z aspiryną.

Winne jagody

(łac. Vitis vinifera)

Owocem jest soczysta, kulista lub podłużna jagoda zawierająca kilka nasion. Winogrona zawierają sporą ilość wody. Wysoka zawartość potasu powoduje właściwości moczopędne, poza tym działają one przeczyszczająco, odtruwająco, wzmacniająco na pracę serca i oczyszczająco na wątrobę.

Wzmacniają także płuca, pobudzają pracę żołądka i jelit. Stosuje się w zatruciach lekami. Jagody zawierają jod, toteż są polecane w chorobach tarczycy.

Wiśnia pospolita

(łac. Cerasus vulgaris)

Napar z wygotowanych szypułek tego owocu wykorzystywany jest jako środek moczopędny przy obrzękach, kamicy nerkowej oraz jako środek przeciw biegunce. Owoce wiśni ułatwiają wiązanie krwi, wydalanie toksycznych dla organizmu substancji, obniżają poziom cholesterolu, regulują trawienie i poprawiają apetyt.

Sok wiśniowy pomaga rozrzedzić śluz przy zapaleniu dróg oddechowych, obniża temperaturę przy przeziębieniu i działa lekko przeczyszczająco przy zaparciach. Działa leczniczo przy anemii.

Bibliografia

Jest to stary tekst, przechowywany na dysku twardym od wielu lat. Nie pamiętam jego źródeł. Domyślam się jednak, że jak w przypadku wielu tego rodzaju tekstów, zaczątkiem były notatki dostępne w pewnym świetnym kalendarzu ściennym. Wynotowałem z niego sporo ciekawostek.